Verstopt achter muren en woonhuizen, vaak nauwelijks zichtbaar van de straat bevinden zich de vele hofjes van Den Haag. Een verborgen wereld met een geheel eigen sfeer en karakter. Deze oer-Hollandse woonvorm dateert uit de 16e eeuw, maar heeft de afgelopen 400 jaar haar aantrekkingskracht nauwelijks verloren. Eind 19de eeuw woonde een op de vijf Hagenaars in een hofjeswoning. Verdeeld over 700 hofjes telde de gemeente in 1895 totaal 9.500 hofjeswoningen, 25% van de woningvoorraad. Tegenwoordig heeft de stad nog ca. 115 hofjes. De oudste hofjes zijn de liefdadigheidshofjes, waarvan Den Haag er nog tien telt. Het Heilige Geesthofje, gebouwd in 1616, is het oudste liefdadigheidshofje. De Vereniging is de trotse bezitter van de laatste twee liefdadigheidshofjes die in Den Haag gebouwd zijn, de hofjes Schelpstraat van 1875 en Badhuisstraat van 1876.
Precies tegenovergesteld aan de bedoelingen van de liefdadigheidshofjes zijn de zogenaamde exploitatiehofjes. Deze werden vooral in de tweede helft van de 19de eeuw gebouwd, toen als gevolg van de industriële revolutie grote groepen arbeiders naar de steden werden gelokt. Het woord exploitatiehofje zegt het al; de huisjes werden alleen gebouwd om er geld aan te verdienen. Omdat voor bouwen achter de straat destijds geen vergunning noodzakelijk was, zijn deze hofjes veelal te vinden op binnenterreinen. De bouw van exploitatiehofjes kwam begin 19de eeuw snel ten einde. Een derde categorie is de sociale woningbouwhoven. Deze zijn min of meer te beschouwen als een voortzetting van de liefdadigheidshofjes. De Vereniging heeft twee van deze hofjes in bezit, Schuddegeest en Pararmaribostraat. Het boek ‘De Verborgen Stad’ (ISBN 90-77032-54-1) geeft een overzicht van 115 thans nog bestaande hofjes in Den Haag.
Overleg Haagse Hofjes
De Koninklijke Haagse Woningvereniging van 1854 heeft enkele jaren geleden het initiatief genomen voor een overlegplatform van historische Haagse Hofjes. Aan dit overlegplatform, dat twee maal per jaar bijeenkomt, wordt naast de Vereniging deelgenomen door een zestal hofjes.
Stichting Landelijk Hofjesberaad
De Stichting Landelijk Hofjesberaad is opgericht in 1997 en telt meer dan 60 leden door heel Nederland. Doel van de stichting is het behouden en versterken van de (woon)functie van hofjes in Nederland. Twee maal per jaar wordt de Hofjeskrant uitgegeven. Wilt u meer weten over de Stichting Landelijk Hofjesberaad, bezoek dan de site van de stichting http://www.hofjesberaad.nl.
Links
www.haagsehistorie.residentie.net
www.gemeentearchief.denhaag.nl
www.heemschut.nl
www.hofjesberaad.nl